არქაული მკურნალი ხიდი
ძველ ქართულ კულტურაში ჯვარ-ხატებს მნიშვნელოვანი ადგილი უკავიათ. ხევსურეთში წინაქრისტიანული ჯვარ-ხატები არა მხოლოდ ღვთისშვილების სამყოფლოებად ითვლება, არამედ ჯვრები თვით ღვთისშვილებს წარმოადგენენ. ამასთანავე ჯვრებს ძალუძთ ფორმის შეცვლა და ფრენით გადაადგილება.1
დაწვრილებით „წინაქრისტიანული ჯვარ-ხატები, მფრინავი ჯვრები და მკადრეები“
საქართველოს მაღალმთიანეთის მიუვალმა ადგილმდებარეობამ მრავალი ძველი წეს-ჩვეულება და არქაული პროფესია შემოგვინახა. ის დიდ ხანს გადაურჩა კოლონიალიზმისა და იმპერიალიზმის მიერ მიყენებულ კულტურულ დარტყმებს. სურვილი მქონდა, რომ უფრო ღრმად შემესწავლა ჩემი ფესვები, რის გამოც გადავწყვიტე წავსულიყავი იმ ადგილებში, სადაც მკვიდრი ცოდნა ყველაზე დიდხანს შემოინახა. Culture Moves Europe- ის მობილობის გრანტის წყალობით, შევძელი კვლევითი პროექტის წამოწყება ქადაგობის უძველეს პროფესიაზე. კვლევითი პროექტი მოისაზრებდა ფშავ-ხევსურეთის მთიან რეგიონებში ადგილობრივი ღვთაებების 20 წინაქრისტიანული ჯვარ-ხატის მონახულებას და ქადაგების პროფესიის შესახებ ინფორმაციის მოძიებას. ქადაგები ითვლებოდნენ ღმერთების “მეენეებად”. ისინი ჯვრების სათქმელს აზიარებდნენ ადამიანებთან. აქ მინდა, რომ გაგაცნოთ ქადაგებს.
დაწვრილებით „ქადაგები – ღმერთების მეენეები“
რაც ჩემს მშობლიურ მიწაზე დავადგი ფეხი, დავრწმუნდი, რომ დაბრუნების ლტოლვა არ იყო ნოსტალგიური შეგრძნებიდან გამომდინარებული. მიწა მიხმობდა და მას უხარია რომ დავბრუნდი. მას ნებისმიერი იმ მრავალრიცხოვანი შვილის დაბრუნება უხარია, ვინც საზღვარგარეთისათვის დავტოვეთ სამშობლო. უკან დავტოვეთ საშინაო ქაოსი, გაურკვევლობა, სიდუხჭირე, პოლიტიკური არეულობები და იდენტობითი დაუცველობის შეგრძნება. ქვეყნებისკენ გავემართეთ, რომლებიც უფრო მეტ ეკონომიკურ სტაბილურობას, მოწესრიგებულ სტრუქტურებსა და განათლების ძალაუფლების ცირკულაციაში თანამონაწილეობას გვთავაზობენ.
დაწვრილებით „ქართული იდენტობების, წინაპრებისა და შინ დაბრუნების შესახებ“
ვიდექი დღეს საფრანგეთის ერთერთი სოფლის გზატკეცილზე, ცივი ცხვირით, სველი ფეხებით და დამძიმებული მხრებით, ხელში მუყაო მეჭირა, სადაც ეწერა „რენი“. იმედგაცრუებული ვიყავი, სავარაუდოდ, ორასი უარისგან, სამი საათის ავტო სტოპის მცდელობის განმავლობაში.
დაწვრილებით „ლოცვის ძალა“
რატომ გვიჭირს ძველის უკან დატოვება, მაშინაც კი, როცა ვიცით, რომ უკეთესობისკენ ვიწევით? მაშინაც კი, როცა ვიცით, რომ ამ გზის მოვლენისათვის რა ხანია ვლოცულობდით. ახლა კი, გვიხდება ლოცვები, დრო დადგა კუთხის მიღმა გავიწიოთ, იმის ცოდნით, რომ უკან დატოვებული გზა ჩამოიშლება როგორც ქვიშის ბორცვები ქარში.
დაწვრილებით „ძველის გაშვება“
ექვსი თვის ჰანოვერში გამორიყვის შემდეგ, დროა ისევ გზას დავადგეთ. ვემშვიდობები ბაუკასტენს – პატივცემულად გამოცვეთილ სახლს, რომელმაც ამ ხანს შემიფარა. დაე ეს ჩემი პატარა თავგადასავლების გაზიარება ადგილის მიმართ მადლიერების ჟესტად ჩაითვალოს.
დაწვრილებით „გამომშვიდობება ჰანოვერსა და ბაუკასტენთან“
ვიჯექი და ტაროს შლას ვუყურებდი, ამასობაში ჩემს ფეხზე ჭიამაია დამჯდარა. ჩემმა სხეულის რეაქციამ ის მოიქნია. მხოლოდ შემდეგ მივხვდი, რომ ჭიამაია მოვისროლე. ვეძებე სად დაეცა და რო ვიპოვე დაშავებული იყო. ერთი ჩანაწერის გვერდით დაცემულა, რომელიც დეკემბერში დოქტ. დანიელ ფოორის ერთ-ერთი პრაქტიკული ანიმიზმის გაკვეთილის დროს მქონდა გაკეთებული. ამ კონკრეტულ გაკვეთილში ის იმაზე ლაპარაკობს, რომ იმ ცხოველებთან, მცენარეებთან, სულებთან, ღვთაებებთან და ა.შ. დავკავშირდეთ, რომლებიც ადგილის სიახლოვეს გვყავს.
დაწვრილებით „საწყალი ჭიამაია“
მოდით, მცირე ხნით გამომყევით დიდებულ ხევსურეთში. ხევსურეთი საქართველოს ჩრდილო-აღმოსავლეთ მთიანეთში მდებარეობს. ხევსურული კოსმოლოგია უხვადაა ინფორმირებული ვარსკვლავებისა და დედამიწას შორის კავშირით. ვარსკვლავებს დედამიწაზე სიცოცხლის სათავედ მიიჩნევდნენ. ხევსურულ კოსმოლოგიაზე ძველ ქვებსა და საცხოვრებლებზე ამოტვიფრული სიმბოლოები გვიამბობენ. ამასთანავე მას მითოლოგიითა და შემორჩენილი წეს-ჩვეულებებით შეგვიძლია გავეცნოთ.
დაწვრილებით „შიბი – უძველესი ღვთაებათა ჩამოსაბრძანებელი ხიდი“